Nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động, đặc biệt là người lao động làm việc trong môi trường độc hại, nguy hiểm hoặc những công việc nặng nhọc, Nhà nước đã có những quy định cụ thể về trang bị phương tiện bảo vệ cá nhân, chế độ chăm sóc sức khỏe, thời giam làm việc tối đa cũng như thời gian nghỉ ngơi để người lao động nhận được sự hỗ trợ tối đa từ phía người sử dụng lao động, giảm thiểu các tác động tiêu cực mà điều kiện làm việc mang lại.
Người lao động làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm được quy định rõ tại Danh mục ngành nghề do Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội ban hành. Theo đó, người lao động làm việc trong các điều kiện, môi trường đặc thù cần nắm rõ đặc điểm này để yêu cầu cá nhân hoặc tổ chức, doanh nghiệp thuê khoán thực hiện các nghĩa vụ, trách nhiệm đối với mình. Cụ thể:
– Người sử dụng lao động phải trang bị đầy đủ các phương tiện bảo vệ cá nhân (bao gồm quần áo bảo hộ, mũ, kính, găng tay hoặc thiết bị chuyên dụng) nhằm loại trừ và giảm thiểu tối đa các tác động từ môi trường làm việc.
– Người lao động trong điều kiện này phải được bồi dưỡng bằng hiện vật để kịp thời động viên cũng như giúp họ tăng cường sức khỏe, yên tâm làm việc.
Đối với chế độ chăm sóc sức khỏe, pháp luật quy định rõ người sử dụng lao động bắt buộc phải tổ chức khám sức khỏe định kỳ (ít nhất 06 tháng/lần) để kịp phải phát hiện và điều trị các bệnh nghề nghiệp cho người lao động.
Về thời giờ làm việc và chế độ nghỉ ngơi đối với người lao động làm công việc nặng nhọc, nguy hiểm và độc hại thì tại Khoản 3 Điều 104 Bộ luật Lao động 2012 nêu rõ: làm việc không quá 06 giờ/ngày; được hưởng 14 – 16 ngày làm việc vào mục đích nghỉ phép,…
– Về chế độ về tiền lương: Theo quy định tại điểm c, khoản 3, Điều 7 của Nghị định số 49/2013/NĐ-CP ngày 14/5/2013 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Bộ luật Lao động về tiền lương thì mức lương mà người lao động làm việc trong điều kiện được hưởng phải cao hơn ít nhất 5 – 7% so với mức lương của người lao động làm việc trong điều kiện bình thường.
– Chế độ hưu trí: Người lao động làm công việc nguy hiểm, độc hại, nặng nhọc có thể nghỉ hưu ở độ tuổi thấp hơn so với quy định chung.
Bên cạnh đó, Nhà nước còn có một số quy định về chế độ và quyền lợi khác mà người lao động làm công việc nặng nhọc, nguy hiểm, độc hại được hưởng như: Không được sử dụng người khuyết tật, người cao tuổi, trẻ em; lao động nữ làm việc trong điều kiện này khi mang thai từ tháng thứ 07 sẽ được chuyển làm công việc nhẹ hơn hoặc được giảm bớt 01 giờ làm việc hằng ngày mà vẫn hưởng đủ lương.