Quá trình người lao động trực tiếp tham gia các hoạt động lao động – sản xuất luôn tiềm ẩn những nguy cơ mất an toàn, thậm chí là các tai nạn đáng tiếc gây hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe thể chất, tinh thần và tính mạng người lao động.
Mặc dù vậy thì chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa và hạn chế tối đa các nguy cơ mất an toàn lao động bằng cách thực hiện đánh giá rủi ro trong an toàn lao động. Điều này không chỉ là trách nhiệm của người sử dụng lao động mà còn giúp người lao động biết được các rủi ro trong quá trình lao động, từ đó có các biện pháp để chủ động giảm thiểu các tác động tiêu cực của môi trường làm việc, điều kiện làm việc đối với sức khỏe của bản thân. Xét ở ý nghĩa sâu rộng hơn thì việc thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ công tác đánh giá rủi ro trong an toàn lao động tại nơi làm việc chính là góp phần đảm bảo năng suất, lợi nhuận và uy tín doanh nghiệp cũng như hạn chế tối đa gánh nặng đối với xã hội.
Để công tác đánh giá rủi ro an toàn lao động thực sự mang lại hiệu quả trên thực tế thì cần sự phối hợp chặt chẽ và đồng bộ giữa các cơ quan nhà nước có thẩm quyền và trách nhiệm của chủ doanh nghiệp, đặc biệt là đội ngũ người lao động trực tiếp thực hiện nhiệm vụ đánh giá rủi ro. Thông qua các biện pháp nghiệp vụ và kinh nghiệm thực tế, cán bộ làm công tác này có khả năng nhận diện được các mối nguy hiểm xuất phát từ môi trường và điều kiện lao động. Căn cứ vào đó, họ đưa ra các cảnh báo và hướng dẫn người lao động thực hiện kiểm tra, phòng ngừa nguy cơ mất an toàn.
Các biện pháp cụ thể để nhận diện nguy cơ sự cố hoặc tai nạn lao động thường được áp dụng bao gồm: đi bộ xung quanh nơi làm việc để kiểm tra, xem xét và tìm kiếm các thiết bị hoặc khu vực tiềm ẩn yếu tố mất an toàn; tổ chức kiểm tra, rà soát hồ sơ tai nạn và hồ sơ y tế của công ty nhằm xác định cụ thể hơn các mối nguy đã hoặc đang tồn tại cũng như kịp thời phát hiện sự phổ biến của bệnh nghề nghiệp đối với người lao động…
Căn cứ trên kết quả của công tác đánh giá rủi ro trong lao động, đội ngũ cán bộ chuyên môn đảm nhận công việc này tiến hành đề xuất các biện pháp đối với lãnh đạo hoặc chủ sử dụng lao động để thực hiện phòng ngừa nguy cơ mất an toàn cho người lao động. Tất nhiên là đứng trên phương diện xem xét những gì doanh nghiệp đã làm được và so sánh với các chuẩn mực đang được đông đảo cộng đồng đưa ra, từ đó có cách thức cụ thể, kịp thời và phù hợp nhằm ngăn ngừa người lao động tiếp cận hoặc phơi nhiễm với các mối nguy hiểm. Hơn thế, thông qua hàng loạt biện pháp như tổ chức lại, sắp xếp hợp lý hơn, trang bị kiến thức, kỹ năng, đồ dùng bảo hộ, tăng cường khám chữa bệnh,… cho người lao động thì chắc chắn vấn đề mất an toàn và tai nạn lao động sẽ được cải thiện đáng kể trong thời gian tới.