Mô hình kinh doanh ESCO trong tư vấn sản xuất sạch hơn ?
Công ty dịch vụ năng lượng (từ viết tắt: ESCO hoặc ESCo) là một doanh nghiệp thương mại cung cấp một loạt các giải pháp năng lượng toàn diện bao gồm thiết kế và thực hiện các dự án tiết kiệm năng lượng, bảo tồn năng lượng, cho thuê cơ sở hạ tầng năng lượng, phát điện và cung cấp năng lượng và quản lý rủi ro.
Hiện nay các mô hình kinh doanh ESCO đang dần mở rộng phạm vi kinh doanh từ năng lượng sang giảm nguyên liệu và năng lượng tiêu thụ. Sản xuất sạch hơn phấn đấu đạt hiệu suất sử dụng nguyên liệu trong phạm vi khả thi kinh tế cao sao cho càng gần 100% càng tốt. Sản xuất sạch hơn mang lại các lợi ích kinh tế song song với giảm tải lượng ô nhiễm. Sản xuất sạch hơn đồng nghĩa với giảm thiểu chất thải và phòng ngừa ô nhiễm
Energy Service Company (ESCO)
Phổ biến có 3 đối tượng có thể kinh doanh ESCO, đó là nhóm công ty tài chính, các nhà cung cấp thiết bị và các đơn vị tư vấn giải pháp chuyên nghiệp với những thuận lợi và khó khăn khác nhau.
Đứng về phía trung lập, các đơn vị tư vấn, cung cấp giải pháp chuyên nghiệp đang có lợi thế nhất trong ba nhóm đối tượng kinh doanh ESCO. Họ có chuyên môn, kinh nghiệm tư vấn, thẩm định, triển khai dự án và đầy đủ thiết bị cũng như phương pháp đo lường hiệu quả của dự án trước khi đầu tư. Phương pháp đo đạc là công cụ đắc lực quyết định hiệu quả đầu tư của một dự án theo mô hình ESCO. Đây chính là điểm khác biệt và nổi trội của loại hình kinh doanh ESCO, nó cũng là điểm nhận dạng để phân biệt đâu là một công ty ESCO thực thụ.
Các gói sản phẩm của loại hình kinh doanh ESCO
Gói bảo lãnh hiệu quả : Công ty ESCO khảo sát, đo đạc, tư vấn và bảo lãnh cho doanh nghiệp vay vốn từ ngân hàng để đầu tư giải pháp tiết kiệm năng lượng và sản xuất sạch hơn. Trong loại hình này, công ty ESCO với kinh nghiệm và chức năng của mình, sẽ thẩm định lợi ích của dự án (điều mà hầu hết các ngân hàng tại Việt Nam không thể tự làm được), từ đó ngân hàng sẽ quyết định mức độ tham gia đầu tư.
Gói chia sẻ lợi nhuận: Công ty ESCO tư vấn và đầu tư thiết bị tiết kiệm năng lượng hoặc tiết kiệm nguyên vật liệu cho doanh nghiệp với sự thỏa thuận về việc chia sẻ lợi nhuận sau khi tiết kiệm được. Sau thời hạn thỏa thuận hoàn trả chi phí đầu tư ban đầu giữa hai bên (thường không quá 3 năm), thiết bị sẽ được bàn giao lại cho doanh nghiệp thừa hưởng vô thời hạn. Với loại hình này, lợi nhuận không phải chia cho bên thứ 3 là các tổ chức tài chính như loại hình bảo lãnh hiệu quả năng lượng ở trên mà chỉ thông qua thỏa thuận giữa doanh nghiệp thụ hưởng và ESCO. Tuy nhiên, hạn chế của loại hình này chính là ESCO phải có nguồn lực tài chính vững vàng.
Gói bảo lãnh tài chính: Ở loại hình này, doanh nghiệp muốn tự mình triển khai giải pháp, nhưng gặp khó khăn về vốn và nhờ ESCO đứng ra bảo lãnh để thu xếp tài chính với ngân hàng. Như vậy, ở đây ESCO sẽ đóng vai trò là một đơn vị thu xếp tài chính.
Gói mua bán điện: ESCO đầu tư hệ thống trữ điện, sẽ mua điện vào giờ thấp điểm và bán lại vào giờ cao điểm. Đây là loại hình kinh doanh không có lợi về mặt TKNL, nhưng mang lại lợi ích cho quốc gia vì giảm tải vào giờ cao điểm sẽ giúp cắt giảm kinh phí đầu tư cho nhà máy điện. Tuy nhiên, đây là loại hình khó triển khai tại Việt Nam vì các ESCO sẽ không có đủ tiềm lực tài chính để đầu tư các thiết bị trữ điện.