Trong bối cảnh đô thị hóa và công nghiệp hóa gia tăng, các sự cố môi trường liên quan đến chất thải như rò rỉ hóa chất, tràn dầu hay vỡ hồ chứa đang trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng và phát triển bền vững. Nhằm tăng cường năng lực ứng phó, ngày 23/4/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 11/2025/QĐ-TTg, phê duyệt Quy chế ứng phó sự cố chất thải – một bước tiến mới trong hoàn thiện pháp luật bảo vệ môi trường tại Việt Nam.
Phạm vi
Quyết định 11/2025/QĐ-TTg quy định về việc ứng phó sự cố chất thải trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và dịch vụ, bao gồm chuẩn bị phương án, tổ chức ứng phó, phục hồi môi trường, cơ chế hỗ trợ và trách nhiệm của các bên liên quan. Quyết định không áp dụng cho sự cố chất thải trên biển, vốn được điều chỉnh bởi các quy định riêng về ứng phó sự cố hóa chất độc và tràn dầu.
Đối tượng áp dụng
Áp dụng với tất cả cơ quan, tổ chức, cá nhân và cộng đồng dân cư có liên quan đến hoạt động ứng phó sự cố chất thải và phục hồi môi trường sau sự cố.
Sự cố chất thải, phân cấp và nguyên tắc ứng phó như thế nào?
Theo Điều 3 Quy chế kèm theo Quyết định 11/2025/QĐ-TTg, sự cố chất thải là tình trạng rò rỉ, tràn đổ hoặc phát tán chất thải trong các giai đoạn phát sinh, thu gom, xử lý, tái chế, tiêu hủy… Sự cố được phân cấp thành 4 cấp: cơ sở, huyện, tỉnh và quốc gia, theo Điều 123 Luật Bảo vệ môi trường 2020.
Nguyên tắc ứng phó gồm:
– Tiếp nhận và xử lý thông tin kịp thời
– Thực hiện theo phương châm “4 tại chỗ” (chỉ huy, lực lượng, phương tiện, hậu cần tại chỗ) và “3 sẵn sàng” (phòng ngừa, ứng phó, khắc phục)
– Chỉ huy thống nhất và phối hợp chặt chẽ
– Đảm bảo an toàn cho lực lượng và người dân; đồng thời tổ chức, cá nhân gây sự cố phải chịu trách nhiệm chi trả chi phí ứng phó, phục hồi và bồi thường thiệt hại (trừ trường hợp Nhà nước chi trả theo quy định).
Ứng phó sự cố chất thải tại cơ sở thực hiện ra sao?
Theo Điều 7 Quy chế, người đại diện pháp luật hoặc được ủy quyền tại cơ sở là chỉ huy ứng phó sự cố. Người này có trách nhiệm tổ chức ứng phó, đánh giá phạm vi và khả năng tự ứng phó.
– Nếu sự cố nằm trong khả năng, chỉ huy thực hiện biện pháp theo kế hoạch đã phê duyệt và báo cáo trong vòng 24 giờ cho Ban chỉ huy phòng thủ dân sự cấp huyện và UBND cấp xã.
– Nếu vượt khả năng, chỉ huy phải báo ngay cho UBND cấp xã hoặc Ban chỉ huy phòng thủ dân sự cấp xã/huyện để bàn giao quyền chỉ huy và phối hợp ứng phó.
Báo cáo sự cố gồm các thông tin về thời gian, địa điểm, nguyên nhân, mức độ ảnh hưởng, thiệt hại, hoạt động ứng phó đã thực hiện và đánh giá khả năng ứng phó của cơ sở.
TRUNG TÂM ỨNG PHÓ SỰ CỐ AN TOÀN MÔI TRƯỜNG
Số 05B Phổ Quang, Phường 2, Quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh
0938 040 020 (Ms.Chi) – khanhchi@ungphosuco.vn – 028 7302 2200