Quy định trong quản lý an toàn lao động máy vận thăng được ghi rõ QCVN 16: 2013/BLĐTBXH – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn lao động đối với máy vận thăng do Cục An toàn lao động biên soạn, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành theo Thông tư số 40/2013/TT-BLĐTBXH ngày 30 tháng 12 năm 2013, sau khi có ý kiến thẩm định của Bộ Khoa học và Công nghệ.
Quy chuẩn này không áp dụng đối với:
Vận thăng chỉ dùng để vận chuyển hàng hóa;
Thang máy điện thuộc phạm vi điều chỉnh của TCVN 6395:2008 Thang máy điện – Yêu cầu an toàn về cấu tạo và lắp đặt, Thang máy thủy lực thuộc phạm vi điều chỉnh của TCVN 6396-2:2009 (EN 82-2:1998) Thang máy thủy lực – Phần 2: Yêu cầu an toàn về cấu tạo và lắp đặt;
- Lồng treo làm việc cùng các thiết bị nâng;
- Sàn thao tác được mang trên các càng nâng của xe nâng;
- Sàn thao tác;
- Các lồng kéo bằng tời;
- Các thang máy dùng trong quân sự;
- Thang máy dùng trong rạp hát;
- Thang máy dùng trong các trường hợp đặc biệt.
Quy chuẩn này áp dụng đối với:
- Các tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu, lưu thông, lắp đặt và sử dụng máy vận thăng.
- Các cơ quan quản lý Nhà nước và các tổ chức, cá nhân khác có liên quan.
Quy định trong quản lý an toàn lao động máy vận thăng _Phần 2
3.5. Yêu cầu đối với việc lắp đặt, bảo trì máy vận thăng
3.5.1. Có đủ hồ sơ kỹ thuật như đã nêu ở Mục 3.1 của Quy chuẩn này.
3.5.2. Máy vận thăng sản xuất trong nước phải được chứng nhận hợp quy, công bố hợp quy theo quy định tại Mục 3.2 của Quy chuẩn này. Máy vận thăng nhập khẩu ở dạng tháo rời phải được chứng nhận hợp quy và hoàn thành thủ tục hải quan ngay sau khi lắp đặt xong.
3.5.3. Các bộ phận chi tiết máy đi kèm phải đồng bộ hoặc chế tạo theo dạng liên kết của nhiều hãng, nhiều quốc gia thì phải đảm bảo các đặc tính kỹ thuật của hãng sản xuất máy vận thăng đứng tên.
3.5.4. Sau khi lắp đặt, bảo trì xong phải có biên bản nghiệm thu máy vận thăng.
3.6. Yêu cầu đối với đơn vị lắp đặt, sửa chữa, bảo dưỡng máy vận thăng
Đơn vị lắp đặt, sửa chữa, bảo dưỡng máy vận thăng phải có đủ các điều kiện sau:
3.6.1. Có đăng ký kinh doanh hoạt động trong lĩnh vực này theo quy định của pháp luật.
3.6.2. Có đủ cán bộ kỹ thuật đã được đào tạo kỹ thuật chuyên ngành. Có đội ngũ công nhân kỹ thuật lành nghề, được huấn luyện và cấp chứng chỉ huấn luyện an toàn lao động theo quy định.
3.6.3. Có đủ điều kiện trang thiết bị kỹ thuật, phục vụ cho công việc lắp đặt, sửa chữa, bảo dưỡng máy vận thăng.
3.6.4. Tuân thủ các hướng dẫn lắp đặt, vận hành, sử dụng của nhà chế tạo và phải đảm bảo các thông số kỹ thuật của máy vận thăng theo hồ sơ kỹ thuật.
3.6.5. Trên cơ sở hồ sơ kỹ thuật, đơn vị lắp đặt phải lập các tài liệu kỹ thuật sau để bàn giao cho đơn vị sử dụng:
3.6.5.1. Lý lịch máy vận thăng.
3.6.5.2. Hướng dẫn vận hành, sử dụng an toàn máy vận thăng.
3.6.5.3. Hướng dẫn chế độ bảo dưỡng, kiểm tra thường xuyên, định kỳ và các biện pháp khắc phục sự cố khẩn cấp.
3.6.5.4. Phân công trách nhiệm và quy định chu kỳ hiệu chỉnh, bảo dưỡng, sửa chữa, khắc phục sự cố giữa đơn vị lắp đặt, bảo dưỡng với đơn vị sử dụng máy vận thăng.
3.6.5.5. Đơn vị lắp đặt máy vận thăng phải xây dựng các biện pháp an toàn cho quá trình lắp đặt, tuân thủ các Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về An toàn lao động có liên quan và hướng dẫn lắp đặt của nhà chế tạo.
3.6.6. Yêu cầu về nghiệm thu sau khi lắp đặt máy vận thăng
Đơn vị lắp đặt máy vận thăng phải tiến hành các việc chuẩn bị nghiệm thu bao gồm:
3.6.6.1. Hoàn chỉnh hồ sơ kỹ thuật máy vận thăng.
3.6.6.2. Chuẩn bị các điều kiện để máy vận thăng hoạt động.
3.6.6.3. Cùng bên đặt hàng chuẩn bị tải và đảm bảo các điều kiện để nghiệm thu.
3.6.6.4. Việc nghiệm thu máy vận thăng sau lắp đặt nhằm mục đích đánh giá mức độ phù hợp của các thông số và kích thước của máy vận thăng với số liệu ghi trong hồ sơ kỹ thuật và mức độ an toàn của máy vận thăng sau lắp đặt. Các thông số kỹ thuật cần kiểm tra gồm:
3.6.6.4.1. Tải trọng làm việc cho phép.
3.6.6.4.2. Tốc độ làm việc và kích thước lắp ráp.
3.6.6.4.3. Độ chính xác dừng tầng.
3.6.6.4.4. Mức độ làm việc ổn định của các cơ cấu an toàn, hệ thống điều khiển.
3.6.6.5. Nghiệm thu máy vận thăng đủ điều kiện vận hành an toàn phải bao gồm:
3.6.6.5.1. Kiểm tra tổng thể.
3.6.6.5.2. Kiểm tra kỹ thuật thử không tải.
3.6.6.5.3. Thử tải động ở các chế độ:
– Thử tải động ở 100% tải định mức;
– Thử tải động ở 125% tải định mức.
3.6.6.5.4. Thử tải động và kiểm tra bộ phận khống chế vượt tốc.
3.6.6.5.5. Khi khám xét phải kiểm tra tình trạng hoạt động của:
– Bộ dẫn động;
– Các thiết bị an toàn;
– Bộ điều khiển, chiếu sáng và tín hiệu;
– Lồng, đối trọng, ray dẫn hướng;
– Cửa lồng và cửa tầng dừng;
– Cáp (xích) và phần kẹp chặt đầu cáp (xích);
– Các thiết bị điện và thiết bị bảo vệ điện;
– Độ cách điện của thiết bị điện và dây dẫn.
Ngoài ra cần kiểm tra các khoảng cách an toàn, sơ đồ điện và các dụng cụ cần thiết trong buồng máy, các biển chỉ dẫn.
3.6.6.5.6. Khi thử không tải, cần kiểm tra hoạt động các bộ phận sau:
– Bộ dẫn động (phát nhiệt, chảy dầu, hoạt động của phanh);
– Cửa lồng và cửa tầng dừng;
– Bộ điều khiển, chiếu sáng và tín hiệu;
– Các bộ phận an toàn (công tắc hành trình, nút “STOP”, khóa tự động cửa tầng, sàn thao tác).
3.6.6.5.7. Khi công việc lắp đặt máy vận thăng hoàn tất, đơn vị lắp đặt phải lập biên bản nghiệm thu lắp đặt. Nội dung biên bản nghiệm thu phải thể hiện rõ việc kiểm tra, đo đạc và đánh giá kết quả thực tế đối với máy vận thăng.
3.7. Quản lý sử dụng an toàn máy vận thăng
3.7.1. Máy vận thăng phải được sử dụng, bảo trì và bảo dưỡng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
3.7.2. Mỗi máy vận thăng phải có nội quy sử dụng an toàn.
3.7.3. Người chịu trách nhiệm quản lý trực tiếp, vận hành máy vận thăng phải được huấn luyện cơ bản về nghiệp vụ mà mình đảm nhận; được huấn luyện an toàn lần đầu trước khi giao việc, huấn luyện an toàn định kỳ hàng năm và được cấp chứng chỉ huấn luyện an toàn lao động theo quy định; hiểu được tính năng kỹ thuật của máy vận thăng mà mình phụ trách; biết các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật an toàn liên quan đến máy vận thăng; biết cách khắc phục các sự cố khẩn cấp theo hướng dẫn của đơn vị lắp đặt.
3.7.4. Những yêu cầu an toàn khi sử dụng máy vận thăng:
3.7.4.1. Chỉ sử dụng máy vận thăng có tình trạng kỹ thuật tốt, đã được kiểm định kỹ thuật an toàn theo quy định. Trong quá trình sử dụng, nếu phát hiện máy vận thăng không đảm bảo an toàn thì đơn vị sử dụng có quyền đưa ra yêu cầu kiểm định trước thời hạn.
3.7.4.2. Trường hợp mất điện hoặc đang sửa chữa phải treo biển thông báo tạm ngừng hoạt động ở các tầng dừng và cắt cầu giao điện vào máy vận thăng.
3.7.4.3. Mỗi máy vận thăng phải có sổ theo dõi bảo dưỡng, sửa chữa định kỳ, thay thế các bộ phận đủ nội dung hạng mục công việc theo quy định.
3.7.4.4. Bố trí máy vận thăng làm việc theo đúng đặc tính kỹ thuật và trọng tải mà nhà chế tạo đã quy định (hoặc trọng tải do đơn vị quản lý sử dụng mới quy định lại sau khi cải tạo, sửa chữa…).
3.7.4.5. Phải có các biện pháp an toàn để đảm bảo an toàn cho người, vật tư, thiết bị và công trình trong khu vực hoạt động của máy vận thăng.
3.7.4.6. Tổ chức khắc phục kịp thời các hư hỏng đã được phát hiện.
3.7.4.7. Mỗi máy vận thăng phải có sổ giao ca. Trong đó có ghi lại kết quả kiểm tra đầu ca và tình trạng an toàn của máy vận thăng trong suốt quá trình làm việc. Người giao ca và nhận ca cùng phải ký vào sổ giao ca.
3.7.4.8. Trước khi cho máy vận thăng hoạt động, phải kiểm tra không gian làm việc của lòng nâng xem có vật gì cản trở không để kịp thời loại bỏ và phải đảm bảo chắc chắn là tất cả các cửa hàng rào bảo vệ, lồng nâng, cửa nóc lồng phải được đóng kín và chắc chắn.
3.7.4.9. Phải có các biện pháp cụ thể ngăn không cho những người không có trách nhiệm tự ý vào các vị trí sau:
– Buồng kỹ thuật;
– Hố thang;
– Đứng trên nóc lồng vận thăng;
– Dùng chìa khóa mở các cửa tầng;
– Tủ cầu giao cấp điện, hộp cầu chì.
Chìa khóa các vị trí nói trên do người chịu trách nhiệm quản lý về sự hoạt động an toàn của máy vận thăng giữ, chìa thứ hai được bàn giao luân phiên cho người trực vận hành.
3.7.4.10. Khi vận chuyển loại hàng có khả năng gây cháy, nổ hoặc độc hại phải có biện pháp phòng ngừa đặc biệt.
3.7.4.11. Sau khi hết ca làm việc, máy vận thăng phải được đưa về vị trí trạm dừng trên mặt đất.
3.7.5. Việc bố trí công nhân điều khiển máy vận thăng phải có quyết định bằng văn bản của người sử dụng lao động.
3.7.6. Khi công nhân điều khiển máy vận thăng chuyển sang làm việc ở máy vận thăng loại khác, phải được đào tạo lại phù hợp để điều khiển thiết bị mới. Công nhân điều khiển máy vận thăng nghỉ việc theo nghề hơn 1 năm, trước khi bố trí làm việc trở lại phải được kiểm tra lại kiến thức và thực tập một thời gian để phục hồi kỹ năng làm việc an toàn theo quy định.