Thực tế cho thấy, doanh nghiệp chỉ được phép hoạt động khi đảm bảo đầy đủ các loại giấy tờ theo qui định hiện hành, trong đó bao gồm cả báo cáo giám sát môi trường lao động.
Điều này giữ một vai trò đặc biệt quan trọng bởi theo qui định của Bộ luật Lao động, người sử dụng lao động bắt buộc phải có những biện pháp nhằm đảm bảo nơi làm việc đạt tiêu chuẩn về diện tích mặt bằng để có độ thoáng khí, đảm bảo độ sáng để người lao động yên tâm sản xuất. Hơn thế, môi trườn lao động cần đạt được các tiêu chuẩn vệ sinh về lượng khói bụi, khí độc, phóng xạ, điện từ trường, nhiệt độ, độ ẩm và tiếng ồn cùng các yếu tố có hại khác để giảm tối đa những tác động ảnh hưởng tới sức khỏe thể chất và tinh thần người lao động.
Tất cả những yếu tố thuộc về môi trường lao động kể trên cần được định kỳ kiểm tra, từ đó có những biện pháp kịp thời điều chỉnh và khắc phục các mặt còn tồn tại, hạn chế. Bởi vậy có thể nói, để nâng cao chất lượng môi trường lao động thì trách nhiệm đầu tiên và quan trọng nhất thuộc về người sử dụng lao động. Thông qua các hoạt động tổ chức đánh giá, rà soát, kiểm tra các yếu tố nguy hiểm, yếu tố có hại tại nơi làm việc, người sử dụng lao động, mà trực tiếp là cán bộ quản lý phân xưởng, giám sát công trường đề ra các biện pháp để từng bước nâng cao kỹ thuật đảm bảo an toàn, vệ sinh lao động, chăm sóc toàn diện hơn cho sức khỏe người lao động.
Cụ thể hơn, Điều 18 Luật An toàn vệ sinh lao động qui định rõ việc bảo đảm các điều kiện an toàn cho người lao động, kể cả có có hợp đồng lao động hay không. Người lao động phải được cung cấp một cách đầy đủ và chính xác thông tin nếu có về các yếu tố nguy hiểm, yếu tố có hại tại nơi làm việc để chủ động hoặc tự nguyện làm việc trong môi trường đó. Việc người sử dụng lao động không thành thực, che giấu nếu bị phát hiện sẽ bị xử lý theo qui định của pháp luật hiện hành.
Cũng tại Điều 18 (khoản 5), Chính phủ quy định chi tiết vai trò, trách nhiệm của việc về tổ chức quan trắc môi trường lao động nhằm kiểm soát chặt chẽ các yếu tố nguy hiểm, yếu tố độc hại tại nơi làm việc. Bên cạnh đó là việc ban hành các Nghị định, các Thông tư… nhằm thúc đẩy hiệu quả công tác quan trắc môi trường lao động, đề ra các biện pháp để người lao động thực hiện trách nhiệm nâng cao chất lượng môi trường lao động như tổ chức khám chữa bệnh, cải tiến dây truyền công nghệ hạn chế tối đa các tác động đối với sức khỏe người lao động, đặc biệt là tổ chức các lớp huấn luyện cho người lao động để trang bị kiến thức pháp luật, kỹ năng vận hành thiết bị, kỹ năng làm việc an toàn. Thông qua các lớp huấn luyện an toàn này, người lao động từng bước được nâng cao nhận thức về một môi trường lao động an toàn, từ đó chủ động có những biện pháp phòng ngừa nguy cơ gây nguy hiểm cho mình và cộng đồng. Trường hợp xảy ra tai nạn, người lao động cũng có những biện pháp ứng phó kịp thời, phù hợp, giảm thiểu tối đa các thiệt hại về người và tài sản.